کدهای بازیافت مواد پلاستیک چیست؟ انواع محصولات پلاستیکی که هر روزه در منزل یا سر کار از آنها استفاده می‌کنیم سه حالت کلی دارند. دسته اول وسایلی هستند که به طور کامل مورد بازیافت قرار می‌گیرند، در حالت دوم، درصدی از آنها بازیافت می‌شود و دسته سوم نیز غیر قابل بازیافت هستند. در این مقاله در مورد پلاستیک‌های غیر قابل بازیافت هیچ گونه بحثی نخواهد شد و تنها به بررسی میزان بازیافت مواد پلاستیک که با کد بازیافت شناسایی می‌شوند؛ پرداخته می‌شود. پس توصیه می‌شود تا پایان این مقاله همراه ما باشید تا به طور کامل با کد بازیافت پلاستیک آشنا شوید.
کد بازیافت اولین بار در سال 1970 میلادی توسط شخصی به نام گری اندرسون، دانشجوی دانشگاه کالیفرنیا در آمریکای جنوبی مطرح شد. بعد از آن، طراحی این کدها در کنفرانس‌های بین‌المللی در دبیرستان‌ها و مراکز دانشگاهی دیگر کشورهای آمریکایی مطرح شد. این ایده به منظور حفاظت از محیط زیست و زمین پاک مطرح شد و روز به روز بر تعداد حامیان آن افزوده شد.
فلش اول از این مثلث، هنگام جمع‌آوری مواد بازیافتی در غرفه‌ها و مراکز تحویل ضایعات پلاستیکی صورت می‌گیرد. بعد از این مرحله، نوبت به تفکیک و شستشوی ضایعات می‌رسد سپس مواد بازیافتی آماده تحویل به کارخانه‌های تولید کننده محصولات پلاستیکی می‌شود. فلش دوم مثلث، نشان‌دهنده فرآیند تولید و ساخت است که در این مرحله، مواد بازیافتی جهت استفاده به عنوان مواد اولیه برای مصارف شرکت‌های تولید کالاهای پلاستیکی یا عمده‌فروشی، به مواد جدید تبدیل می‌شود. مرحله سوم نوبت به فروش محصولات ساخته شده از مواد بازیافتی است. در هر ضلع مثلث فلش تعقیب، کد بازیافت پلاستیک از عدد 1 تا 7 می‌تواند متغیر باشد. در واقع هر عدد نشان‌دهنده نوع پلاستیک به کار رفته در محصول تولیدی است.
مواد پلاستیکی از نظر میزان بازیافتی به هفت دسته تقسیم می‌شوند که به ترتیب اعداد بازیافتی عبارتند از:
یکی از انواع پلیمرهای رایج در ساخت محصولات پلاستیکی، pet است. این ماده در ساخت انواع بطری‌های آب معدنی و انواع نوشابه‌ها کاربرد دارد. از پلی اتیلن ترفتالات همچنین در ساخت ظروف یک‌بار مصرف استفاده می‌شود. مصرف بیش از حد از این وسایل و نیز شستشوی زیاد آنها باعث رشد باکتری‌ها می‌شود. از این رو، استفاده از مواد سفیدکننده برای شستشوی این‌گونه وسایل مانند انواع ظروف ملامین، مضر و بیماری‌زا است.
این پلاستیک‌ها جزء مواد بازیافتی محسوب می‌شوند و درجه بازیافت آنها در حدود 25 درصد است. این مواد در ساخت بطری پت و انواع الیاف پلی‌استر نیز کاربرد دارند. از الیاف حاصل از بازیافت مواد پلاستیک به کار رفته در این محصولات، جهت ساخت انواع منسوجات مانند پوشاک، فرش، پتو و دیگر محصولات استفاده می‌شود.
این نوع پلاستیک از درجه سختی بالایی برخوردار است و در تولید بطری‌های شیر، مواد شوینده و روغنی، ساخت اسباب‌بازی‌ها و بعضی از کیسه‌های پلاستیکی، مورد استفاده قرار می‌گیرد. پلی‌اتیلن سنگین از جمله پلاستیک‌های دارای کد بازیافت بوده که از لحاظ ایمنی، دارای درصد بالایی است. HDPE بعد از بازیافت شدن، در ساخت محصولات پلاستیکی درجه دوم استفاده می‌شود از این رو تولید کالاهای ساخته شده از پلی‌اتیلن چگالی بالا، مقرون به صرفه است.
یکی از پرکاربردترین مواد مورد استفاده در ساخت محصولات ترموپلاست, pvc بوده که بسیار نرم و منعطف‌پذیر است. از پلی وینیل کلراید در تولید پلاستیک‌های شفاف جهت بسته‌بندی انواع مواد غذایی، بطری‌های مخصوص روغن خوراکی، برخی از انواع اسباب‌بازی‌ها و … استفاده می‌شود. pvc همچنین به عنوان عایق پوششی کابل، سیم‌های مخابراتی و الکترونیکی کاربرد دارد.
از ویژگی‌های مهم پلی وینیل، مقاومت بالای آن در برابر نفوذ آب و رطوبت است به همین دلیل، از آن در ساخت لوله‌های آبرسانی، قطعات و اتصالات لوله‌کشی استفاده می‌شود. از دیگر خواص pvc می‌توان به آنتی یو وی بودن آن اشاره کرد به همین دلیل در ساخت قاب‌های در و پنجره کاربرد فراوان دارد. نکته مهمی که در مورد این ماده وجود دارد این که، از بازیافت این مواد در ساخت محصولات بهداشتی و غذایی به هیچ وجه نباید استفاده شود.
این نوع پلی‌اتیلن از درجه سمی بودن کمتری نسبت به سایر انواع پلی‌اتیلن برخوردار است. در گذشته این پلیمر قابل بازیافت نبوده اما امروزه در بسیاری از کشورها برنامه‌هایی جهت بازیافت آن تدوین شده است. بنابراین می‌توان از کد بازیافت در مورد این کالا سخن گفت و عدد خاصی به آن نسبت داد. LDPE همچنین از انعطاف‌پذیری خوبی برخوردار است به همین دلیل از آن در ساخت انواع نایلون و نایلکس مخصوص بسته‌بندی موادغذایی در فروشگاه‌ها استفاده می‌شود. بازیافت مواد پلاستیک LDPE به عنوان مواد اولیه در ساخت انواع بسته‌های حمل نامه، سطل‌های زباله و … استفاده می‌شود.
پلی پروپیلن بسیار سبک و سفت بوده و از مقاومت حرارتی بالایی برخوردار است. این ماده در مقابل رطوبت نیز مقاوم بوده و به همین دلیل از آن در ساخت پوشک‌های یک‌بار مصرف استفاده می‌شود. pp همچنین در ساخت ظروف مارگارین و ماست، پلاستیک‌های بسته‌بندی انواع چیپس، پفک، بیسکویت و شکلات کاربرد دارد. این ماده قابل بازیافت بوده و دارای کد بازیافت پلاستیک است. از پلی پروپیلن بازیافتی در ساخت بدنه باطری‌ها، جارو، سینی و سطل‌ها استفاده می‌شود. این نوع پلاستیک با توجه به خواصی که دارد مورد استقبال زیادی از سوی مصرف‌کنندگان قرار گرفته است.
پلی‌استایرن یکی دیگر از انواع پلاستیک بوده که بسیار سبک و ارزان است. این پلاستیک از قابلیت شکل‌پذیری بالایی برخوردار است از این رو در ساخت بسیاری از محصولات ترموپلاست از آن استفاده می‌شود. از این ماده در ساخت فنجان‌های نوشیدنی، ظروف پلاستیکی درب دار، فوم یک‌بار مصرف، کارد و‌چنگال پلاستیکی و کارتن تخم مرغ استفاده می‌شود. پلی‌استایرن همچنین در ساخت عایق‌های سقف و کف در ساختمان‌سازی کاربرد دارد.
این پلاستیک از نظر ساختاری حساس و ضربه پذیر است و به آسانی خرد می‌شود. استفاده از کالاهای ساخته شده از این ماده ، برای سرو غذاهای بسیار داغ ممکن است سمی و سرطان‌زا باشد. پلی‌استایرن همچنین قابل بازیافت بوده و از بازیافت مواد پلاستیک باقیمانده آن، در ساخت دیگر کالاهای پلاستیکی نیز می‌توان استفاده کرد.
موادی که در این دسته قرار می‌گیرند دارای کد بازیافت 7 هستند. موادی مانند پلی اورتان، پلی کربنات، پلی آمید و برخی از آلیاژهای پلاستیکی در این گروه قرار دارند. این مواد در ساخت قطعات یدکی دوچرخه مانند زین و دیگر قطعات صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این مواد با مقدار درصد کمی، قابل بازیافت هستند و از ضایعات بازیافتی کالاهای متشکل از این مواد، در ساخت الوارهای پلاستیکی استفاده می‌شود.
جمع‌بندی
به طور کلی محصولات پلاستیکی ساخته شده از پلیمرها به دو صورت بازیافتی وغیربازیافتی تولید می‌شوند. محصولات بازیافتی دارای نوعی درجه‌بندی، از لحاظ میزان بازیافت مواد پلاستیک هستند. این درجه‌بندی از 1 تا 7 شماره‌گذاری شده است که به عنوان کد بازیافت شناخته می‌شوند. یعنی برای هر نوع پلیمر یک کد بازیافت پلاستیک وجود دارد که نشان‌دهنده درصد بازیافت آن ماده است. به طور کلی انواع پلی‌اتیلن سبک و سنگین از لحاظ بازیافتی بالاتر از دیگر پلیمرها هستند. هدف کلی از بازیافت محصولات پلاستیکی، حفظ محیط زیست و طبیعت است.
پلی تیز